De Nederlandse bevolking is in het eerste kwartaal van 2019 sneller gegroeid dan in hetzelfde kwartaal een jaar eerder, meldt het CBS vandaag op basis van voorlopige cijfers. Er kwamen ruim 24 duizend mensen bij, bijna twee keer zo veel als in het eerste kwartaal van 2018. Het aantal immigranten was hoger, maar er overleden ook minder mensen.

Voorspellingen over de toename van de bevolking zijn altijd lastig. Verkeerde inschattingen zijn snel gemaakt. Bevolkingsgroei wordt immers veroorzaakt door meerdere factoren. Zowel de bevolkingstoename als de groei van het aantal huishoudens is de afgelopen jaren stelselmatig onderschat, bleek ook uit de NVB Thermometer voorjaar 2019. Iedere keer dat er een nieuwe bevolkingsprognose uitkwam, bleek Nederland toch onverwacht weer een paar honderdduizend inwoners ‘rijker’ te zijn. In 2005 verwachtte het CBS bijvoorbeeld nog 17,2 miljoen inwoners in 2040, maar nu (14 jaar later) verwachten de demografen van het CBS voor datzelfde 2040 een aantal van 18,4 miljoen inwoners. Ofwel, maar liefst 1.200.000 inwoners meer!

Gevolgen voor woningbouwopgave

Alleen al de kwantitatieve opgaven van het aantal te bouwen woningen van provincies en gemeenten loopt hierdoor voortdurend achter de feiten aan. Het besef dat de bevolking sneller groeit, dringt bijna altijd pas (veel) later in de regionale en lokale planningen door. De ruimtelijke visies van provincies en gemeenten hebben bovendien een geldingsduur van zo’n 10 jaar. Benodigde bouwaantallen worden periodiek aan een herijking onderworpen en dan moet vervolgens voor die hogere aantallen nog de benodigde locaties worden gezocht en in bestemmingsplannen worden omgezet. Een en ander na regionale afstemming. Zoiets kost tijd. Ondertussen is de behoefte dan alweer groter geworden en het actuele woningtekort nóg verder opgelopen. We hebben het dan niet eens over onverwachte tegenvallers, zoals plannen die uitgesteld worden of zelfs helemaal uitvallen.

Plan voor planuitval

Het ruimtelijk ordeningsbeleid moet daarom in Nederland veel flexibeler. Er zal minimaal 30% meer plancapaciteit (maar liever nog meer) beschikbaar moeten komen om tegenvallers op te vangen. Dit is één van de maatregelen die NVB voorstelt in een brief gericht aan de formateurs voor de nieuwe colleges van Provinciale Staten. Giet het woonbeleid niet in beton, maar blijf in gesprek met lokale ontwikkelaars en bouwondernemers. Zij kennen als geen ander de lokale markt en weten waar de échte vraag zit.